Oyun Terapisi Nedir?

Bir çocuğun hem eğlencesi hem iletişim biçimi hem de öğrenme yoludur oyun. Kısacası çocuğun dünyasıdır. Yetişkinler kelimelerle "oynar", kendilerini ve sorunlarını ifade edebilirken sözel becerileri tam olarak gelişmemiş çocukların tek ifade yolu oyundur. Bu yüzden yetişkinlerin dünyasında duygu ve düşüncelerini ifade etmekte zorluk yaşayabilirler. Burada devreye oyun ve oyuncak girer.

Oyun Terapisi nedir?

Oyun terapisi 2-12 yaş aralığındaki çocuklar için uygun olan bir terapi yöntemidir. Bu yaş aralığındaki çocukların yaşadıklarını anlamlandırması, çözümler üretmesi ve kendine güveninin artmasını sağlamaktadır.

Normal oyundan farkı nedir?

Çocuk günlük hayatında yaşadığı sıkıntıları oyun terapisi odasına taşır ve sembolik olarak yeniden canlandırır. Günlük hayatından farkı ise burada bu sorunları canlandırırken yanında onu destekleyen ve her şeyiyle kabullenen bir terapistin olmasıdır.

Oyun terapisi odasının tek sınırı zarar vermemektir. Çocuğun her şeyiyle kabullenildiği, yargılanmadığı bir ortam olduğundan bir çocuğun kendisini her şeyiyle ifade etmesi için en uygun ortamdır. Bu ortamda tamamen kabullenilmek dış dünyada kimi özellikleriyle (yaramazlık, çekingenlik, tembellik, kaygı vb.) reddedilmiş olan bir çocuk için iyileştirici bir etkiye sahiptir. Bu sayede onun da kendini kabullenmesi ve kendine güvenmesi kolaylaşır.

Oyun terapisi odası çocukların iç dünyasını yansıtmasını ve günlük hayat yaşantısını aktarmasını kolaylaştıracak, özenle seçilmiş oyuncaklardan oluşmaktadır. Terapist oyun odasında çocuğu gözlemleyerek sorununun altta yatan nedenleri anlar, çocukla empati kurar, onun kendisini ifade etmesini destekler. Oyun terapisti çocuğun ihtiyacına uygun bir terapi yöntemi belirler ve bu oyuncakların etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar.

Oyun terapisinde ailenin rolü:

Oyun terapisinde çocuğun ailesiyle ortak çalışmak çok önemlidir. Yaşanan sorunların çözülmesi için ailenin katılımı şarttır. Bu nedenle, yaşanan sorunları anlamak ve çocuğu desteklemek için yapılabilecekler konusunda ebeveynlere bilgi verilir. Böylece evde de terapiyi destekleyici bir ortam sağlanır. Gereken durumlarda okuldaki rehberlik öğretmeni ve sınıf öğretmeni de bilgilendirilir ve terapi sürecine dahil edilir.

Çocuğu terapiye hazılamak:

Oyun terapisine gelirken çocuk geliş nedeni konusunda bilgilendirilmelidir. Gidilecek yerde doktor ya da öğretmen değil yaşanan sorunla baş etmek için yardımcı olacak bir psikologun olduğu anlatılabilir. Seans öncesi çocuğa seans sırasında odanın dışında bekleneceği güvencesi verilmeli ve seans bitene kadar orada bulunulmalıdır. Çocuğa "çok eğleneceksin" ya da "birlikte ödev yapacaksınız" gibi beklentiler yaratacak sözler söylenmemelidir. Çocuk terapide her zaman eğlenmez. Sorunlarıyla yüzleşmek onu zaman zaman üzebilir ya da öfkelendirebilir. Seans sonrası yaşadıklarını anlatmak isterse çocuk dinlenmelidir. Ancak o anlatmadan "ne oynadın?", "eğlendin mi?" gibi sorular sorulmamalıdır.

Oyun terapisi ne kadar sürer?

Terapi süresi her çocuğun ihtiyacına göre değişmektedir. Sorunun süresi, şiddeti, yaşam koşulları gibi faktörler süreyi etkilemektedir. Seanslara düzenli gelmek ve ailenin aktif katılımı terapinin etkinliğini arttıracaktır.

Ne zaman yardım almak gerekir?

Çocuğunuzun ve sizin baş etmekte zorlandığınız davranış değişiklikleri, korkular ve kaygılar; okulda yaşanan zorluklar; önemli yaşam olayları sonrası uyum zorluğu (kardeşin doğumu, ailede ölüm, boşanma, kaza, afet vb.) varsa profesyonel destek almak gerekmektedir.

Hangi durumlarda kullanılır?

Depresyon

Kaygı bozuklukları (okul kaygısı, ayrılma kaygısı, vb)

Fobiler (hayvan fobisi, karanlık, okul korkusu)

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, öğrenme güçlüğü

Alt ıslatma, parmak emme, davranış bozukluğu

Sağlık sorunlarıyla baş etme

Yas ve travma

Anne-baba ayrılığı, taşınma vb. önemli yaşam olaylarına adaptasyon sorunları

Şeyma Demirlikan, Klinik Psikolog

seyma@psikodenge.com