ÇOCUKLARLA NİTELİKLİ ZAMAN; OYUN VE ÇOCUK

         Verimli, kaliteli vakit geçirmek çocuk için olduğu kadar ebeveyni için de önemlidir. Bir annenin veya babanın fiziksel varlığı, çocuğuyla aynı mekanda olması, bazen hiç bir şey ifade etmeyebilir. Baba futbol maçına dalmışken aynı odada çocuğun da olması zamanı beraber geçirdikleri anlamına gelmez. Yalnızca mekan ortak kullanılmıştır. Ya da annenin evde temizlik telaşına düşmüşken çocuğun yan tarafta televizyon önünde yalnız bırakılması da “gün boyu beraberiz işte, daha ne olsun? Hala benden ne ilgisi bekliyor?” demesi de aynı şekilde değerlendirilebilir. Oysaki mutfak, balkon hatta evin her köşesi çeşitli aktivitelerin gerçekleştirilebileceği, zevkli ve verimli vakitlerin geçirileceği ve oyun için sürekli değiştirilebilinenmekanlardır. Verimli vakit geçirmek için dünyanın diğer ucuna gitmeye gerek yok. Örneğin; Afrika’ya safariye çıkmayı beklemeniz gereksizdir. 

 Bir çocuğun doğumundan itibaren yanında olmasını istediği kişi öncelikle annesi ve babasıdır. İlk aylarda temel ihtiyaçların giderilmesi, anneden görülen şefkat, dokunsal beraberlik çok önemlidir. Zaman ilerledikçe, bebek büyüdükçe annenin yanında zaman geçirmek istediği ikinci kişi de babasıdır. Çocuk, her iki ebeveynden de sevgi ve ilgi bekler. Sevgi ve ilgi sözcüğünün içinde çocuğunuzla yaşamı paylaşmak vardır. Onunla ortak paylaşımlar, aktivitelerde bulunmak gerekir.

Çocuğunuzun doğumundan itibaren onun yaşamı ile sizin yaşamınız birleşmiş, bütünleşmiş gibi gözükebilir. Çünkü günlük rutin işlerinizde, planlarınızda daima çocuğunuzu da kapsayan programlar yapmaktasınız. “Yemeğini hazırlıyorum, içinde oturabileceği bir yuva sağlıyorum, eğitimini önemsiyorum” gibi cümleler zaten kurulması gereken mecburiyet cümleleridir. Çocuğun bakımı sizin üzerinizde bulunan bir haktır. İster bebek olsun ister oyun çağındaki bir çocuk ya da bir ergenle birlikte geçirilecek zamanlar ve bu zamanlarda yapılanların içeriği de çok önemli ve değerlidir. Bu sihirli yıllarda yaptığınız olumlu yatırımlar, bir hazine misali çocuğun geleceğine taşınacaktır. Çocuğunuzla geçirdiğiniz her kaliteli zaman yetkin, olumlu bir yetişkin olmasının temel taşlarını oluşturacaktır.

Nitelikli, kaliteli zamanların içerisinde; çocuğa değer katan, elde edebileceği menfaatlerinin olduğu aktivite süreçleri yer almalıdır. En önemlisi de çocuğa değer katabilecek ve bakış açısını, performansını, gelişimini destekleyecek birliktelikler oluşturulmalıdır. Atalarımızın “vakit, nakittir” cümlesini bu duruma uygularsak zamanı çocuğumuzla veya çocuklarımızla geçireceğimiz, bir daha geri alınamayacak geri saramayacağımız, karşılığında ne verilirse verilsin telafi edemeyeceğimiz vakti, karşılıklı verim hanesine dönüştürürsek nakde çoktan çevirmiş oluruz diyebiliriz.

Verimli zamanlarda çocuğun duygusal, bilişsel, fiziksel, sosyal ihtiyaçları da baz alınmalıdır. Gelişiminin tüm alanları önemlidir. Bu da ebeveynin gelişim dönemleri ve alanları hakkında bilgi sahibi olmasını gerektirir. Çocuğu tanımak, bireysel farklılıklarını görmek, nitelikli zamanı nasıl geçireceğinizi veya süreci nasıl yönlendireceğinizi de belirleyen etmenlerdir. Her çocuk şahsına münhasırdır. Doğuştan getirdiği özellikleri yani mizacını çözmek ve beklentilerini doğru yönlendirebilmek “Nitelikli zaman nedir? Nasıl geçirilmelidir?” sorularının cevapları arasında yer alır. Duyu ve duygu dünyasını iyi bilmeniz de gerekir.

Çocuğun üç dünyası vardır.

1.Duygu Dünyası

2.Davranış Dünyası

3.Öğrenme Dünyası

Bunların içerisinde en önemlisi duygu dünyasıdır. Burada problem varsa sorun diğer iki dünyasını da olumsuz etkiler. Bu üç dünyayı da içine alacak şekilde nitelikli birliktelikler ve vakitler oluşturulmalıdır.

Çocuğumuzun dokunsal, işitsel, görsel algılardan hangilerinin daha baskın olduğunu bilmeniz de beraber geçireceğiniz vakti nasıl değerlendireceğinizi gösteren ipuçlarından biri olabilir. Dokunsal yolla iletişim kuran, öğrenen, etkilenen bir çocuğa işitsel ağırlıklı bir aktivite hazırlamanız onu düş kırıklığına uğratabilir veya görsel uyaranları daha cazip bulan bir çocuk da farklı uyaranları reddedebilir.

Nitelikli zaman, çocuğunuzun yaşamını seyretmeniz veya yönetmeniz değildir. Bizzat o hayatın içine girmeniz, içinde yer almanız gerekir. Oyuncak dükkanına girip çocuğunuzun istediği oyuncağı alarak evde çocuğu oyuncağıyla baş başa bir odada bırakmanız değildir nitelikli zaman. Aldığınız, yapılandırılmamış bir materyali beraber uğraşarak, hakkında düşünerek ve konuşarak vakit geçirmenizdir nitelikli zaman. Ya da sıcak bir yaz günü lunaparka giderek eline verdiğiniz biletle atlıkarıncaya binmesini sağlamak değil belki de o atlıkarıncaya beraber binerek aynı heyecanı ve sevinci paylaşmaktır.

Nitelikli zamanın içinde paylaşmak vardır. Zamanı ortak ve zevkle yudumlamak vardır. Duygularını çocuğunuzla birlikte yaşamak ve çocuğunuzla aynı havaya teneffüs etmek vardır. Bu yüzden paylaşmak kelimesinin içinin tam olarak doldurulması gerekir.

                                                                                                          Uzman Pedagog&Oyun Terapisti Serap Buharalı