GENÇLERİN MAHREMİYETTEN HABERLERİ VAR MI?

Çocuk ve gençler bir yandan dinî eğitim alırken bir yandan da aldıkları eğitime uygun olmayan şekilde yaşadıklarında ikileme düşebiliyor. Mahremiyete ifrat ve tefrite varmayacak şekilde dikkat edildiği takdirde kişiyi hayat boyu etkileyecek travmalara yol açan istismarlar ve gençlik hataları yok denecek kadar az olacaktır.

Gençlerin dinî kaidelere uygun bir şekilde yaşarken dikkat etmeleri gereken konulardan biri de mahremiyettir. Mahremiyet konusu hem gencin kendisinde iç çatışmalara hem de çevresiyle bazı problemler yaşamasına yol açmaktadır. Gencin aile içi yaşantısı, yetişkinler ve yaşıtlarıyla iletişiminde, kıyafetlerinde, sanal ortamdaki paylaşımlarında dikkat etmesi gereken mahremiyet, onun ruhsal sağlığı ve manevî yaşantısı bakımından büyük önem arz etmektedir.

Kişi çocuklukta anne-babası tarafından mahremiyete dikkat edilerek yetiştirilmişse mahremiyete uygun yaşaması daha kolay olmaktadır. Bu, çocuğun kendisiyle en yakınları arasında bile mahremiyet mesafesi denilen belli bir mesafeye riayet edilmesiyle başlar. Giyinirken odasına girilmemesi, banyo yaptırırken belli esaslara riayet edilmesi, anne-babanın odasına izin isteyerek girmesi gibi esaslara dikkat edilerek yetiştirilmişse mahremiyet konusunda daha duyarlı olmaktadır. Bireyi bu konuda yanlış davranışlardan koruyacak doğal duygu hayâ duygusudur. Hayâ duygusunu olumsuz şekilde etkileyecek sosyal ortamlar konusunda hem anne-baba hem de genç dikkatli olmalıdır. Mahremiyete ifrat ve tefrite varmayacak şekilde dikkat edildiği takdirde kişiyi hayat boyu etkileyecek travmalara yol açan istismarlar ve gençlik hataları yok denecek kadar az olmaktadır. Gençlerin mahremiyete uygun yaşamakta zorlandıkları alanlar ise şunlardır:

Gençlerimiz en çok okuldaki arkadaşlarından, akraba ve komşu gençlerinden etkilenerek mahremiyet esaslarına riayet etmekte zorlanıyorlar. Sosyal çevrenin olumsuz etkisi kontrol altına alınamadığında mahremiyetle ilgili sıkıntılar yaşanmaktadır. Çocuk ve gençler bir yandan dinî eğitim alırken bir yandan da aldıkları eğitime uygun olmayan şekilde yaşadıklarında ikileme düşüyorlar.

Gençlerin sıklıkla karşı cinsle mahremiyet esaslarına riayet edilmeksizin karışık ortamda bulunmaları ve bu konuda arkadaş etkisinde kalmaları da mahremiyet sorunlarına yol açan durumlardır. Buna geleneklerin koruyuculuğunun azalması da yol açmaktadır.

Yaz aylarında sahil kentlerinde deniz ve kumsalın etkisiyle ve sitelerdeki kadın-erkek karışık havuzlarda şekillenen hayat tarzı da çocuk ve gençlerimizi mahremiyet açısından olumsuz şekilde etkilemektedir. Anne-babanın bu konuda çocukluk ve ergenlik öncesinde gerek ikamet yeri gerekse kıyafet seçimindeki hataları gençlerin ikilem içinde kalmasına yol açmaktadır.

Karma okullarda gençlerin okul dışı zamanlarda mahremiyete dikkat etmemesi de sıklıkla yaşanan sorunlardandır. Gençlerin bir kısmı ya arkadaş ortamından dışlanma ya da mahremiyete dikkat etmemiş olma gibi ikilem içinde kaldıklarını ifade ediyorlar.

Karma ortamlarda mahremiyete dikkat edilmemesi sanal ortamlarda da mahremiyete uygun davranmamayı kolaylaştırmaktadır. Gençlerin özel hayatlarını sanal sosyal ortamlarda paylaşmalarında da sınır ihlallerinin sıklıkla yapıldığını görüyoruz. Gerçek ortamda konuşamayacağı şekilde sanal ortamda konuştuklarını ifade eden gençler sonradan pişmanlık duymakta.

Kıyafet seçiminde medya ve arkadaşlar etkili

Gençlerin büyük bir kısmının kıyafet tercihinde, televizyon ve dergilerdeki yayınlar normalleştirme yoluyla etkili olurken arkadaşlar da birbirini etkilemektedir. Genç giydiği kıyafetlerden, seçimlerinden dolayı zaman zaman kendisi de rahatsız olmakta fakat alışkanlıklar daha etkili olmaktadır. Mahremiyet konusunda hassasiyet sahibi gençler kıyafet seçerken hem zevklerine hem de değerlerine uygun model bulamamaktan yakınıyor. Okul kıyafetleri de gençlerin dini hayatlarına uygun olmadığında gençlerde mahremiyet konusunda sıkıntılara yol açmaktadır. Kıyafet modellerinin seçiminde etkili olan okul aile birlikleri gençlerin ve ailelerin tercihine göre model seçip sipariş verdiklerini söylüyorlar. Mahremiyet konusunda hassasiyeti olan anne-babaların ve gençlerin okul aile birliklerinde ve arkadaş gruplarında kendilerini doğru şekilde ifade etmeleri bu noktada önemlidir.

PSİKOLOJİDE MAHREMİYET SINIRLARI

Her insanın bir psikolojik korunma sınırı vardır. Buna mahrem alan denir. 0-25 cm.'lik mahrem alan içine sadece özel duygusal ilişkimiz olan insanları alırız. 

Kişisel alan iki arkadaşın konuşurken korudukları 25 cm. ile 1 m. arasında değişen uzaklıktır.

Tanıdıklarımızla, işyerindeki arkadaşlarımızla, evimize gelen tamirci, kapıcı gibi kimselerle kurduğumuz ilişkilerde, 1 m. ile 2,5m. arasında bir mesafede durmaya çalışırız.

UZMAN PSİKOLOG FARİKA TEYMUR ARTIR